Bilinçli Hasta Olmak

Dec 03, 2007 - 1 Yorum

Yarın Kımılnaz’ın beklenen doğum tarihi (due date). Ben hala evdeyim, hamileyim. Çarşambaya kadar doktor kontrolüm yok. Sakin sakin kitap okuyorum. Işlerim çok hafifledi ama hala aktif olarak (evden) çalışıyorum.

Kıpırcan bu son haftalarda çok uyumlu, çok tatlı. Konuşması oldukça ilerledi. Oyunları, taklitleri, müziğe ve kitaplara ilgisi ile bizi hem şaşırtıyor, hem eğlendiriyor. Benimle oturarak oynadığı ve kitap okuduğu zamanlar dışında genelde babası ile futbol oynayarak enerjisini harcıyor. Kendi başına akşam uykusuna yatıyor. Evde bize yardım etmeye bayılıyor her zamanki gibi; beraber kahvaltı hazırlıyoruz, çok sevdiği makinalar ile çamaşırları yıkıyoruz. Küçücük bebeğimizin koca adam oluşunu hayretler içerisinde izliyoruz.

Evde artık çok bir iş yapamadığım için pratik annelik konusunda yazacak yeni bir konum yok (henüz) ama bir anne olarak bilinçli hasta olmak ve doktorlardan ve sağlık sisteminden en iyi şekilde faydalanıp en iyi randımanı alma konusunda yazmak istedim.

Hasta derken illaki sağlığınızı kaybetmeniz geremiyor. İngilizce de “patient” olarak tabir edilen hasta doktorun müşterisi olma durumundan bahsediyorum. Mesela ben hamileyim, hasta değilim Allah’a şükür ama doktorumun müşterisiyim veya oğlum hasta olmasa bile rutin kontroller için doktora gidiyoruz. Tabi Allah göstermesin hasta olarak da doktor ve hastanelere ihtiyacımız oluyor. Her iki durumda da memnuniyetimizi garantilemek veya mağdur duruma düşmemek için bize düşen bir takım görevler var. Bu öğrendiklerim ve tecrübelerim hem Türkiye’de, hem Amerika’ da, hem de diğer yabancı ülkelerde kullanılabilir ve uygulanmalıdır.

Kıpırcan’a hamile olduğumda tanıdığım bir doktor arkadaşım burada doktorların hamile hastalarının da araştırıp, çalışıp, öğrenip önceden hazırlıklı olacağını varsayar demişti. Ben zaten kendimden araştırmacı bir kişilik olduğum için bana normal geldi bu durum. Ama her insan benim gibi değil. Doktorum deyip kendini sorgulamadan doktorların eline teslim edenler de var. Bence günümüzde bu biraz riskli hem de çoğumuzun elinde birçok imkan varken tembel olmamak lazım. Bilinçli bir hasta olup ön araştırmamızı, hazırlığımızı yapıp önlemleri almamız gerekiyor. Bence bilinçli bir hasta olmak için gerekli adımlar şunlar

1. Kendinizi iyi tanımak
Fiziken vucudumuzu takip etmek bizim en büyük sorumluluğumuz. Pimpirikli veya evhamlı olmak manasında değil ama bizim bu dünyadaki en mühim maddi mülkiyetimizin vücudumuz olduğunuz düşünürsek biraz daha dikkat ve özen göstermeliyiz.

Görsel veya hissel değişikliklere dikkat etmek, sağlığımızı boşvermemek veya 15. sıraya atmamak çok mühim. Tıbbın ileri olduğu ve önemli hastalıkların erken teşhisle tedavi edilebildiği bir dönemde yaşıyoruz. Vücudumuzun işaretlerine kulak vermemiz iç ve dış gözlerimizi dört açmamız gerekiyor.


2. Sağlık sistemi, hastaneler, doktorlar ve de sigorta hakkında bilgilenmek
Nerede yaşıyorsak yaşayalım, sağlık sistemi, sigorta sistemi ve doktorlar konusunda önceden bilgili olmak çok mühim. Bunu sadece hastane nerede, sigorta kartınız yanınızda mı, acil doktor numaraları buzdolabının üzerinde ve cep telefonunuzda kayıtlı mı manasında yazmıyorum. Bunları da kesinlikle yapıp hazırlıklı olmakta fayda var. Ancak benim dediğim hasta olarak haklarımızı bilmek. Yumurta kapıya dayanınca özel sigorta mı, SSK mı, ilaçların ne kadarı ödenecek, acilde sağ gözüyle size bakış atan doktora +600 dolar mı ödeyeceğiz, medicare, medicaid nedir, sünneti kadın doğumcu mu yapıyor çocuk doktoru mu diye panik olmak yerine önce sağlık deyip bunları önceden araştırmak gerekli. Hastane ne kadar ücret istiyor, doktorlarn istediği ekstralar yasal mı, marka ilaçlar ile jenerik ilaçlar arasında ne fark var gibi kulak arkası ettiğimiz şeylerin gün gelir peşinden koşar oluruz. Bunu sağlığımızı kaybettiğimiz bir anda yapmak durumunda olmak ise çok daha can sıkıcı olur.

3. Online kaynaklar
http://www.webmd.com/ ve http://www.babycenter.com/ vb kaynaklar sağlığınız konusunda biligilenmeniz dışında doktora giderken neler sorabilirsiniz, onu nasıl doğru teşhise yönlendirebilirsiniz çok güzel bilgiler veriyor. Bunun yanısıra bazı özel rahatsızlıklar veya sağlık durumları konusunda tartışma grupları da mevcut ki buradan çok kolay bilgi alabilirsiniz. İnternetteki uçsuz bucaksız bilgi kuyusunun dikkat edilmesi gereken yönleri de var. Her bulduğunuz bilgi doğru olmayabilir. Bu yüzden bulduğunuz bilgiin kaynağını iyi kontrol etmelisiniz.

Yazının sonunda güvenilir sağlık sitelerinin linklerini bulabilirsiniz.

4. Referanslar
Tecrübeme göre doğru ve bilinçli verilen referanslar doğru doktoru bulmak için en iyi yöntem. Referansı doktor tanıdıklarınızdan, daha önce memnun olduğunuz bir doktordan, aile ve tanıdıklarınızdan ve de anket yolu ile doktor ve hastanelerin performansını ölçen 3. kişilerden ve kurumlardan alabilirsiniz.

Arkadaş ve tanıdıkların tanıdık doktorlarının sadece “tanıdık” olmadığından, kendilerinin de o doktorlara gittiklerinden ve memnun olduklarından emin olun. Doktorlardan veya ofislerden direk referans istemek (hasta doktor gizliliği vs) mümkün olmayabilir. Ama sadece eniştesinin yazlıktan komşusu olduğu için iş arkadaşınızın tavsiye ettiği dişciye gitmeden iki kere düşünün.

5. Beklentiler
Doktorunuzdan 1 saatte mucize beklemeyin. Ama insaniyet, ilgi ve vakitli doğru tedavi beklemek en büyük hakkınız. Doktorunuzun sizi dinlediğinden emin olun. En başta dediğim gibi şu dünyada en mühim varlığımızı emanet ettiğimiz insanın gözünüzün içine bakarak sizi dinlediğini ve yapılacakları yine detaylı ve sizin anlayacağınız bir şekilde size aktardığından emin olun. Soru sorulmasından rahatsız olan, sizi dinlemeyen, iki dakika fazla odasında kalsanız saatine bakarak başından savar gibi davranan doktora rast geldiğiniz anda ne kadar bu konunun ne iyisi, en ordinaryus profesörü deniyor olsa da iki kere düşünün. Gerçekten sizin sağlığınızı düşünen bir doktora emanet edin kendinizi. Pohpohlanmaktan şişip kalmış şahısların kapısında randevu için sürünmeyin. Doktor sizi muayene ederken ellerini dezenfekte ediyor mu, ellerine eldiven takıyor mu, kullandığı aletler steril mi gözünüzü kulağınızı iyi açın.

6. Soru sorun
Doktora gittiğinizde doktor size sorur sorar, siz cevap verirsiniz; doktor size teşhis koyar, tedavi yöntemi tavsiye eder veya başka birine yönlendirir. Eğer bilmediğiniz bir konu ise doktor görüşmenizden sonra araştırın. Doktora hazırlıklı gittiyseniz detaylı sorular sorun; neden, niçin, nasıl? Randevudan sonra aklınıza gelirse arayıp not bırakın ve size cevaplarla geri dönmesini isteyin.

7. Sorumlu ve bağımlı hissetmeyin
İçinize sinmediği noktada bir adım ileriye gitmeden 2. veya 3. doktor görüşü alın. Özellikle hamilelik veya çocuk doktorları konusunda rahat hissetmediğiniz noktada doktorunuzu değiştirmekten çekinmeyin.

8. Alternatif tedavi yöntemleri
Bu tedavilerin her iki yönde gideceğini de unutmayın. Pozitif enerji ve çekim yasasına inanan biri olarak eğer alternatif tedavi yöntemlerinin sizi tedavi edeceğine inanıyorsanız iyileşme ihtimaliniz yüksektir diyebilirim. Ama tıbbi eğitimi olmayan kırıkçı, çıkıkçı, iğneci, üfürükçü, muskacı ve şerbetçilerin sizin sağlığınızdan çok paranızda gözü olduğunu, sağlığınızı garantisi olmayan kişilerin eline teslim ettiğinizi unutmayın. Sağda solda methini duyduğunuz sağlık bakanlığı veya FDA tarafından onaylanmamış ilaç adı altında geçen uzun vadede etkileri kanıtlamamış maddeleri sorgulamadan ve araştırmadan son kurtarıcı gibi yutmayın.

9. Vasiyet, vesayet, organ bağışı ve hayatta tutma
Olabilecek en kötü durum için hazırlıklı olun. Özellikle çoluk çocuğa karışmış iseniz vasiyet, vesayet, organ bağışı ve hayata döndürme ve hayatta tutma konularında yazılı belgelerinizi hazırlayın. Sonra bir daha düşünmeyin.

10. Kayıtlar ve belgeler
Burada doktor ve hastaneler sorumluluklarının çoğunu hastanın üzerine atmak için özellikle ameliyat öncesi bir dolu kağıt imzalatırlar. Bunun güzel bir yanı uzun uzadıya size riskleri anlatırlar. Örneğin Kıpırcan’ın doğumunda sancılar karnımdan girip beynimden çıkıyorken canım anestezitim (elleri dert görmesin) bana uzun uzadıya epidural in risklerini anlatıp kabul ettiğimi belirten kağıtları imzalatmıştı. O arada küfrediyordum tabi. Epidural’in risklerini okumuştum önceden ve o an kafamın alacağı bir durum yoktu. Ama düşününce çat diye iğneyi soksa ve birşey olsa haberim yoktu deme ihtimalim vardı.

Allah muhafaza risklerden biri başgösterse ben “Aa evet doktor söylemişti ama.” deyip susup oturacak değilim. Fakat bu uygulamanın özünde şu var. İmzaladığınız şeyleri iyi okuyun, sorup soruşturun. Eğer doktor size bir tedavi uygulayacaksa veya bir tavsiyede bulunuyorsa onlar nasıl yazılı olarak sizin kabulünuzu alıyorlar siz de doktorun dediklerini yazılı olarak kayıt edin. Verilen belgeleri atmayın. Gerekirse sağlık belgelerine nasıl ulaşabileceğinizi ve nasıl kopya isteyebileceğinizi öğrenin.

Keza sigorta ve hastaneler ile ilgili de sinik sönük kalmayın. Sağlığınız ve sağlık ödemelerinizle ilgili herşeyin kayıtlarını saklayın.

Özetle arabanızı bakıma götürdüğünüz yeri bulmak için nasıl özen gösteriyorsanız doktor ve hastanenizi de o özenle seçin. Ucuz etin yahnisinden kaçının ama pahalı ve meşhur diye şişintilere pabuç bırakmayın.

Benim kullandığım sanal kaynakların listesi

Doktor bulmak için
American Medical Association (AMA)
AMA Doctor Finder
American Board of Medical Specialties
American College of Physicians
American College of Surgeons
Family Doctor (American Association of Family Physicians)
Healthfinder
Medline Plus
Checkbook Ana sayfada Healthcare seçeneğine tıklayın
The good dentist guide

Medikal referans ve kaynak
WebMD
Mayo Clinic
The Cleveland Clinic Health Information Center
Quackwatch Quackwatch is a nonprofit company formed by Dr. Stephen Barrett to expose health-related “frauds, myths, fads and fallacies”.
Agency for Healthcare Research and Quality
American Medical Association
National Library of Medicine (NLM)
FDA

Kadın Sağlığı
National Women’s Health Information Center

Çocuk Sağlığı
Kids’ Health
Dr. Greene
Baby Center
American Academy of Pediatrics
iVillage Pregnancy and Parenting
Virtual Pediatric Hospital

Diğer
You: The Smart Patient
Useful Health Sites List


Etiketler:
Kategoriler: Sağlık

«       |       »




"Bilinçli Hasta Olmak" için 1 Yorum yapılmış.

  1. www.edasuner.com says:

    HEPSİ O KADAR DOĞRU Kİ KENDİNİ TANIMAKLA KENDİNİ DİNLEMEYİ KARIŞTIRIYOR AMA İNSANLAR CANIM VE ERKEN TEŞHİS DE ÜLKEMİZDE HEP İHMAL EDİLEN ŞEYLER

Trackbacks/Pingbacks

  1. Bebeci.com’dan Wee İlk Hediyem Biberon Seti Kazanan Talihli | Pratik Anne

Bir Yorum Yazın