Çocuğunuzu kendi başına kalmaya alıştırma

Jun 11, 2010 - 11 Yorum

Yazımın başlığını “kendi kendini oyalayabilen çocuklar” koyacaktım. Sonra düşündüm, “çocuğum tek başına oynamıyor”, “yanında hep beni istiyor”, “çocuğum ona yapışık yaşamamı istiyor” gibi ifadeleri kullanırken aslında çocuğun bizim yarattığımız alışkanlıklarından bahsediyoruz. Kavuk çocukta değil anne ve babada. Bizim onları rahat bırakmamız lazım. Bu yüzden anne ve babalara “çocuğunuzu nasıl kendi başına bırakırsınız” yazısı olacak bu.

Öncelikle her çocuğun mizacının birbirinden çok farklı olduğunu yine ve yeniden vurgulayarak başlayayım. Bana göre çocuk iyi gözlenirse ve kişiliğine uygun ortam yaratılırsa kendi başına da uyur, kendi kendine de yer (ne kadar yediği ayrı konu), kendi kendine de oynar, kendi kendine de iş yapar. Ama her çocuğun da bir aması oluyor. Her yolu denedim olmadı diyorsanız öyledir.

İkincisi biz Kıpırcan büyürken bunların çoğunu yapmamıştık ve kendisi illa anne, özellikle baba veya bakıcı isteyen bir çocuk olarak buyudu. Kımılnaz’da ise seçeneğim yoktu. Kıpırcan ilgi istediğinde Kımılnaz’ı göz önünde, kendi başına bırakmak daha kolay geliyordu. O da saatlerce kendi kendine oynayabilen, kendine oyun veya iş yaratan, kendi işini kendi gören bir yavru oldu çıktı. Kıpırcan, kardeşi geldiğinde 2.5 yaşındaydı. Biz de o sırada hamilelik öncesi ve doğum sonrası suçluluk duygusu ile kendisini ilgi yağmuruna tutmaya devam ettik. Abi 3.5 yaşında iken herkesin jetonu düştü. Zararın bir yerinden dönmeye çalıştık ama aralarında hala çok fark var.

Annemin vakti zamanında beni uyardığını söylemiş miydim?

Neyse Kımılnaz’dan ve Kıpırcan’dan öğrendiğim kadarı ile çocukları kendi başlarına kalmaya alıştıracak bazı ipuçları:

Ağaç yaşken eğilir: Eğer çocuğunuzu kendi başına oyalanmaya, iş yapmaya alıştırmak istiyorsanız 6 aydan sonra bebekken sabahları uyanınca (eğer aç değilse veya acil
ç.işe oturması gerekmiyorsa) yataktan hemen almayın. Biraz yatakta kendi başına oyalansın.

Yakında olun ama yanında durmayın: Gün içi oyun için yere bıraktığınızda belli bir süre oyalanacağı bir manzara hazırlayıp yakınlarında olmak sureti ile tek başına bırakın. Oyun battaniyesinde sırtüstü, yüzüstü kalsın. Yakınlarındaki eşyalara ulaşmaya çalışsın. Yakınında olduğunuzu bilsin ama yanında durmayın veya karışmayın.

Bir kutu dolusu ıvır zıvır: Kımılnaz’ın salonun köşesinde bir kutusu vardı. İçinde ufak tefek bebek oyuncakları, parçaları, mutfak eşyaları, ıvır zıvır vardı ve değiştirir dururdum. O da emekleye emekleye gelir; önce herşeyi kutudan tek tek çıkarır; inceler; sonra tek tek kutuya koyar; yetmediyse tekrar çıkarırdı. 9-10 aylıkken yarım saat belki daha fazla hiç ses çıkarmadan bunu yapardı.

Yanyana iş: Paralel oyun terimini bilir misiniz? Çocuklar beraber oynar gibi oynarlar ama aralarında koordinasyon veya iletişim yoktur, sadece yanyanadırlar. Arada konuşsalar, oyuncak değişseler bile bu oyunun özünden gelmez. Siz de çocuğunuzla “beraber oynama”, “mizansen yaratma”, “öğretme”, “oynatm”a gibi karşılıklı işler yerine “yanyana iş” yaratın. Siz kitabınızı okurken , o da karton kitabını kemirsin. Elbiseleri katlarken çorapları ona verin. Etrafı toplarken oyuncakları kutuya koymasını söyleyin. Burada önemli olan eğitim, öğretim, aktivite diye kasılmamak.

“Kendim yapacağım” döneminin kıymetini bilin: Çocukların 1-1.5 yaş arası yürümeye başlayıp, ellerindeki motor kabiliyetleri geliştiği dönemde “kendim yapacağım” dönemleri gelir. Ortalık ne kadar batarsa batsın, işiniz ne kadar uzun sürerse sursun, ne kadar çıplak kalırsa kalsın ellemeyin. Buna kendi yemek yeme, kendi giyinip soyunma, kendi temizleme dahil. Siz ne kadar serbest bırakırsanız kabiliyetleri o kadar çabuk gelişecek. Bir bakmışsınız 1.5 yaşındaki çocuğunuz “atta” deyince üstüne hasbelkader birşeyler geçirmiş, kapıda ayakkabılarını giymiş bekliyor olacak.

Anca beraber kanca beraber: Bakıcınız varsa veya anneanne veya babaanne bebeğinize bakıyorsa bunları önün da yapmasında fayda var. Ama çocuklar kimi nasıl oynatacaklarını çok iyi bilirler. Kıpırcan daha 1.5 yaşında anneannemle oturarak oynayacağını, benimle koşacağını, babasıyla güreşeceğini bilir, anneannemi koşmak için kesinlikle zorlamazdı.

Yaptık bir hata: Çocuğunuz tek başına kalınca huysuzlanıyor, mızıldanıyor, ağlıyor, paçanızdan çekiştiriyorsa onunla iki dakika oynayabileceğinizi ama sonra başka birşeye bakmanız gerektiğini (sebep neyse kesin olarak onu söyleyin) ve oynadıktan sonra kendi başına oynarken o işi halledip tekrar geri döneceğinizi anlatın. Genellikle – anlaştık mi? – hı hı diyaloğu iyiye işarettir. Bu gibi durumlarda önce 2 dakika ilgilenip, sonra anlaşarak bırakmak, ağlarken “ama oğlum azıcık kendi başına dur” demekten daha etkilidir. Bunu birkaç kere yaptıktan sonra zaten ebeveynle oyun – tek başına oyun – ebeveynle oyun sürecini öğreneceği için pazarlık daha kolay olacaktır.

Çalışan anne veya baba: iseniz durum biraz daha zor. İş dönüşü akşamları illaki birebir ilgi gerekecek. Ben şahsen son zamanlarda çocukları da alıp bahçeye çıkıyorum. Onlar bahçede muzurluk yaparken, ben de sebzelerime ve çiçeklerime bakıyorum. Bazen babaları alıp parka götürüyor, bazen kapının önünde koşturuyoruz. Biraz fiziken mıncırıp, güreşme oluyor. Sonra herkes kendi haline. Haftasonları yukarıdaki metodları deneyebilirsiniz.

Müzik: Çocuğunuzu tek başına oyalayıp, sakinleşmesine yardımcı olabileceğiniz mucize bir araç. Çocuğunuz sevdiği CD lerden birini açın. Gerekirse yanına eşlik edebileceği perküsyon aletleri, mutfak gereçleri, dans edebileceği, tüller, tütüler, kurdeleler verin. Çocuğunuzun ağlamayı kesip, eteğinizi bırakıp müziğe dalacağına eminim.

Telefon ve bilgisayara çare yok: Çocuğunuzu tek başına bırakıp, yanında uzun telefon görüşmesi yapmayı veya bilgisayarda iş yapmayı planlıyorsanız, unutun. Çocukların telefonla görüşen veya bilgisayarda iş yapan ebeveynlere karşı aşırı bir tahamülsüzlüğü var ve bunun tek çaresi (malesef) tv veya bilgisayar oyunu. Veya çok nadir izin vereceğiniz sulu, cıvık, boyalı, dağıtmalı vs oyunlardan birini korumalı ve kolay temizlenecek bir ortamda kurup bırakacaksınız. Kçpırcan 5 yaşında ve diyebilirim ki 4 yaşından beridir benim telefon ve bilgisayarda “önemli iş” yaptığımı idrak etti ve çok abuk birşey olmadıkça bana (bir süre) dokunmadan durabiliyor. Ama kendi işine bakar dediğim kızım 2.5 yaşında ve ben telefondayken ısrarla bana soru sorar ve bilgisayardayken illaki kucağıma oturmak ister.

Diğer işe yarayabilecek fikirler:
Oyun ve oyuncak referans dizini
Sizin biraz on hazırlık yapmanızı gerektiren ama uzun süre oyalayan oyunlar
En sevilen oyunlar
Müzik ve dans

En güzeli de eski devirlerdeki gibi komün ortamında çocuk yetiştirmek.


Etiketler: , ,
Kategoriler: Eğitim, Oyun

«       |       »




"Çocuğunuzu kendi başına kalmaya alıştırma" için 11 Yorum yapılmış.

  1. Defne Kızın Anası says:

    merhaba.

    çok güzel bilgiler.hepsi çok doğru ve önemli.6.5 aylık kızım var şimdilik çoğunu uyguluyoruz yazdıklarınızın. yerde kendine ait oyun alanında oynayabiliyor,yatağında sabahları almadan bir müddetdurabiliyor.

    teşekkürler

  2. Ballı Cimcime says:

    Bu deneyimlerini sayfamda paylaşmak istiyorum canım, zira kızım eteğimden çeke çeke büyüdü, hala evde yalnız kalmayı sevmiyor eğer bir gün 2.yi düşünürsek kulağıma küpe olsun diye.. Paylaşımın için çok teşekkürler, yüreğine sağlık… Sevgilerimle:)

  3. Anne Café says:

    çok faydalı bilgiler bunlar. kızım sekizinci ayın içinde ve tam da zamanı bunlar için. teşekkürler:)

  4. dörtmevsim says:

    Cok cok dogru tavsiyeler, paylasim cok degerli, ozellikle yeni anne olanlarimiz icin, tecrubelerden daha degerli bilgi yok, eline saglik. ben mail atmistim sana pratik anne, zamanin olursa haberlesmek isterim, sevgilerimle. Nazli

  5. Pratik Anne says:

    Ballı cimcime,
    yazima link vererek paylasabilirsin. cok tesekkur ederim.

    Nazli Hanim,
    Size cevap yaziyorum.

  6. Cocukla Cocuk says:

    Bir çoğunu ikinci çocuğumda keşfettim ben de bu noktaların. ilk çocuğumda ne kadar çok yalnız kalmasın diye çabalamışım diye düşündüm farkettiğimde de.

  7. Neslihan Toker says:

    budur hocam…
    hemen başlıyorum.
    sevgiler
    http://www.anneleringunlugu.com

  8. Pratik Anne says:

    En son apartman dairesi ve mustakil evde cocuklari kendi basina birakma uzerine yorum birakan okuyucum, yorumunuz bir sekilde uctu sanirim. Tekrar yazabilirseniz cok sevinirim.

  9. KeLeBeK says:

    bir kısmını acı tecrübelerle kendim keşfettiğim şeyler olmakla birlikte yine çok faydalı bir yazı pratik anne, teşekkürler
    özellikle şu son bilgisayar mevzusu aynen yaşanıyor çilek sürekli kucağımda olmak istiyor 🙁 biraz biraz onu da disipline etmeye başladık denebilir
    bir de ikinci çocuk da anne ve babanın ilk çocukta yaşadıkları buldumcuk olma heyecanını yitirdiklerini düşünüyorum yani tecrübem yok ama çevremdekilerde onu görüyorum. o yüzden ikinciler daha bir kendi başlarına kendi işlerini halledeblenler oluyorlar

  10. Anonymous says:

    Bilgisayar icin benim bir cozumum var. Isim bilgisayar oldugu icin bebekliginden beri oglumu emzirme yastiginda bilgisayar basinda calisirken emziriyorum. 18 aylik, ama hala beni ne zaman bilgisayar basinda gorse herseyi birakip kosar. Bir yandan emerek disariyi seyreder ya da kestirir. Yontemin devamliligi ne kadar olur kestiremiyorum, ama simdiye kadar cok ise yaradi

  11. Çok güzel bir yazı bu 4,5 aylık kuzu içinde geçerli mi? Sürekli yannda istiyor ağlıyor ne yapıcağımı bilemiyorum

Bir Yorum Yazın